Scoláireacht an Ghallchóirigh (1941)

Fear de Challchóirigh Thír an Áir (baile fearann idir Maolraithnigh agus Baile Uí Fhiacháin a bhí ina shagart paróiste i Meiriceá, agus bhí go leor dá ghaolta as Baile Chruaiche agus Acaill ina gcónaí san áit chéanna, agus bhailíodar go leor airgid dó. Ba de mhuintir Campbell a mháthair. Bhí an t-airgead le caitheamh chun oideachas a chur ar Ghallchóirigh Acla, Bhaile Chruaiche agus Thír an Áir chun a bheith ina sagairt, agus aon airgead a bheadh fágtha le dhul go Tír Chonaill chuig sliocht na nGallchóirigh ansin. Fuair go leor dena Gallchóirigh – ach ní mba Gallchóirigh uilig iad; ba dena Gallchóirigh cuid dena máithreacha – an scoláireacht ach deamhan duine acu a chuaigh ina shagart. Ba mac garda as Baile Uí Fhiacháin an chéad duine ar déanadh sagart de as an scoláireacht, ach ní mba Gallchóireach eisean.

Tháinig an sagart a d’fhág an t-airgead ar cuairt ar Thír an Áir, agus chuaigh sé go hAcaill thrín gCorrán agus ar ais arís go Tír an Áir de shiúl a chos. Bhí sé chomh gortach agus nach gcaithfeadh sé pingin rua, agus ní haon ionadh go raibh airgead aige. Déanadh sagart den Ath. Gallagher seo am éigin tréis m’uncail (an tAth. Michael Gallagher) agus is tré mholadh an Ath. Michael a fuair sé an áit i Meiriceá. Chúns bhí sé sa mbaile ar saoire níor thug sé pingin rua dá chairde ná níor fhág sé tada acu ina úchta. Fuair roinnt mhaith de Ghallchóirigh Acla an scoláireacht, ach tharla rud éigin do chuile dhuine riamh acu roimh a n-oirdniú, agus ní raibh éinne acu ina sagart dá bharr. Caithfidh sé go bhfuil mallacht nó mí-ádh éigin air.